Jakie są możliwości oświetlenia cyfrowego LED?
W pierwszym artykule o taśmach cyfrowych LED skupiliśmy się głównie na praktycznym aspekcie ich wykorzystania, jakim było stworzenie linii światła LED płynnie podążającej za nami. Jest to idealna opcja dla oświetlenia podjazdów, wejścia do domu, schodów bądź innych ciągów komunikacyjnych. Dziś z kolei chciałbym przedstawić technologię adresowalnego oświetlenia LED nieco od innej "kolorowej" strony. Z czym się Wam kojarzy dobra impreza? no właśnie... starsi czytelnicy pomyślą o świecącej kuli, a młodzież zapewne o świecących laserach. Wszystko to sprowadza się do dynamiki, światła i kolorów, tak więc dziś skupimy się na wielokolorowym oświetleniu cyfrowym LED.
Oświetlenie cyfrowe LED ze względu na swoją dynamikę, bardzo często kojarzone jest również z gamingiem. Klawiatury, myszki, biurka czy słuchawki, to norma na platformach streamingowych. Bardzo często tego typu cyfrowe oświetlenie LED, możemy zobaczyć na takich wydarzeniach jak turnieje gamingowe, gale boksu i mma czy koncerty muzyczne wraz z szeregiem innych lamp scenicznych, które ze sobą współpracują. Wszystko to, by pokazać prestiż wydarzenia oraz stworzyć efekt wow. Również sektor gospodarczy przechyla się do korzystania z oświetlenia cyfrowego LED, skupiając się na indywidualnej reklamie swojej firmy. Wiele firm tworzy indywidualne loga, które realizują iluminację świetlną z wykorzystaniem sterowników cyfrowych do LED. Wchodząc również do niektórych kin czy restauracji, często możemy uświadczyć oświetlenie cyfrowe LED.
Jeśli mogę wtrącić swoją opinię objętą lekką dygresją, to uważam, że mimo nabrania doświadczenia i upływu sporej ilości czasu w branży oświetlenia LED, w dalszym ciągu jestem zafascynowany cyfrowym oświetleniem LED. Mam natomiast wrażenie ze światło w postaci kolorów RGB nie jest zbyt doceniane. Popatrzcie tylko na projektantów mody. Czasem coś strasznie kiczowatego, jest modne i monstrualnie drogie, a zachwyt drobnym detalem sięga zenitu. Zachwycamy się przecież pięknymi zachodami słońca, które tworzą tzw. golden hour, czyli okienko dla fotografów. A detal na stół w postaci elementu wydrukowanego na drukarce 3D, robi ogromny zasięg na mediach społecznościowych. Czemu projektanci wnętrz nie angażują w nie trochę więcej barw? A może właśnie to przez to "niedocenianie" wydaje mi się to takie enigmatyczne? W dalszej części artykułu postaramy się nieco bardziej zgłębić ten temat.
Jaką taśmę cyfrową LED wybrać?
Aby mówić o rozrywkowym akcencie oświetlenia cyfrowego LED, musimy w pierwszej kolejności zabrać o takie źródło LED. Korzystnym wyborem mogą się okazać wielokolorowe taśmy cyfrowe LED. Jak dokonać wyboru? Starajmy się zwracać uwagę na te kilka cech.
Zwracajcie uwagę w szczególności na jakość takiej taśmy LED. Dlaczego? Ponieważ dochodzą nam tu dodatkowe elementy w postaci układów scalonych, które są wrażliwe na różne czynniki, w tym napięcie o niewielkim potencjale (polecam stosować zasilacze do LED, które mają jak najmniejszą ilość szumów na wyjściu) Dla przykładu w zwykłych taśmach LED, martwić się musimy o dużo mniejszą ilość detali. Pisze o tym również dlatego, iż często można spotkać tanie zestawy ściągane z popularnych portali aukcyjnych czy taśmę LED o wątpliwej jakości. Naturalnie nasze taśmy cyfrowe LED posiadają gwarancje 5-letnią.
Jeśli mówimy o rozrywkowym akcencie, to dobrym wyborem będzie cyfrowa wielokolorowa taśma LED. Obecnie na rynku można spotkać wielokolorowe taśmy LED SPI różnego typu. Jak dokonać wyboru?
- Ustal typ taśmy cyfrowej LED (np. SMD/COB)
- Sprawdź jakiego typu jest to taśma led (np. MONO/CCT/RGB/RGBW)
- Określ napięcie znamionowe oraz moc i strumień świetlny (ozn. V/W/lm)
- Zwróć uwagę na to jak ułożone są piksele na taśmie (np. dioda/sekcja)
- Zerknij, jaki układ cyfrowy został zastosowany (np. WS2811F/M1903)
Dlaczego powyższe cechy są tak ważne? Nie chcemy mieć przecież efektu kropek jak w popularnym serialu z lat 80 z lampą na masce. No chyba ze ktoś jest fanem Knight Ridera, to zmienia postać rzeczy. Ustalenie typu diod dla taśm cyfrowych LED będzie miało kluczowe znaczenie jeśli chodzi o końcowy wydźwięk wizualny, chyba że zastosujemy głębokie profile aluminiowe LED, wtedy ten efekt zostanie zniwelowany a cyfrowy pasek LED będzie ciągły, niestety kosztem strumienia świetlnego. Mało popularne układy cyfrowe mogą być kłopotliwe, mimo deklaracji producentów, mogą mieć one problemy z odbiorem sygnału cyfrowego, przez co może się zdarzyć, że praca sterownika cyfrowego LED będzie zaburzona. Poza tym ciężej znaleźć odpowiedni kontroler cyfrowy LED.
Jak podłączyć taśmę cyfrową LED?
Mimo różnych układów scalonych, jakie są zastosowane do taśm cyfrowych LED, podłączenie ich do sterownika cyfrowego wygląda niemal tak samo, jak w przypadku dobrze Wam znanych taśm LED sterowanych sygnałem PWM. W dalszym ciągu musimy zadbać o poprawne zasilanie. Jest ono oznaczone kolorem czerwonym i czarnym bądź czerwonym i białym. Pamiętajcie, aby dokładnie zweryfikować potencjał dodatni oraz ujemny, patrząc np. na ścieżki taśmy cyfrowej LED. Pozostaje nam jeszcze jeden przewód, no ewentualnie dwa :) Ale o tym nieco później.
Różnica względem taśm PWM jest taka, iż te przed chwilą wspomniane są one sterowane minusem. Zatem taśmy LED RGB+W potrzebują aż pięciu przewodów do podłączenia (jedne plus/cztery minusy) Z kolei dla ledów cyfrowych, wystarczy sygnał cyfrowy opisany jako Data. Sama "DATA" z kolei może być oznaczona różne - Do/Din/D czy po prostu DATA. Możemy oczywiście zastosować zewnętrze zasilanie (w przypakdu gdy taśma LED zasilana jest innym napięciem np. 5V) Dla wyjścia DATA nie ma to znaczenia, ponieważ sygnał wyjściowy i tak będzie 5V.
Skąd ten dodatkowy przewód i oznaczenie CLK? To oznaczenie synchronizacji czasu. Natomiast producenci, starają się unikać tego rozwiązania i ujednolicać by wszystko znajdowało się w układzie scalonym tylko z samą DATĄ. Nowsze generacje taśm LED raczej już tego nie mają, aczkolwiek nie jest to sztywną regułą.
Dam Wam również wskazówkę, która jest istotna, a nie jest często poruszana. Bowiem jeśli macie pewność, że podłączyliście prawidłowo taśmę cyfrową LED, a pozostały osprzęt tj. sterownik cyfrowy LED oraz zasilacz LED, są sprawne. To w dużej mierze może być to kwestia odwrotnego podłączenia taśmy. Spróbujcie zlokalizować strzałkę na taśmie LED, powinna ona wychodzić ze sterownika SPI. Spróbujcie podmienić koniec taśmy LED z początkiem, zachowując ten sam schemat podłączenia.
Polecam sprawdzić naszą ofertę taśm cyfrowych LED. Posiadają one wypuszczone trzy przewody - plus/masa/sygnał, które są podłączone bezpośrednio do zacisków śrubowych, nie posiadając tym samym kłopotliwych złączek, które trzeba modyfikować.
Jak sterować oświetleniem cyfrowym LED?
Korzystając z ogólnego schematu podłączenia taśm LED i informacji zawartych w powyższym akapicie, możemy przystąpić do uruchomienia instalacji LED. Czy aby na pewno? No właśnie, zostaje nam jeszcze jedna kwestia — sterownik cyfrowy LED. Jak sterować takim oświetleniem? Poniżej podam kilka propozycji sterowników cyfrowych LED, które pozwolą nam w różny sposób wysterować nasze cyfrowe źródło światła.
- Sterowanie cyfrową taśmą LED za pomocą sieci WiFi
A konkretniej rzecz ujmując - z aplikacji mobilnej. To teraz chyba jedna z najpopularniejszych form dostępu do cyfrowego źródła światła. Bardzo dużo sterowników cyfrowych LED korzysta z aplikacji Tuya, w tym również wspomniany WT-SPI. A to pozwala na przypisanie naszego cyfrowego źródła światła do istniejącej już grupy produktów w domu. Plusem takiego dostępu jest również możliwość skorzystania z takich funkcji jak harmonogram pracy czy stworzenie prostego trybu pracy.
Samego interfejsu nie będę opisywał, bowiem nie jest on skomplikowany oraz może się różnic w zależności od aplikacji czy jej wersji. Niemniej jednak tego typu dostęp, sprawdzi się idealnie w różnego rodzaju lampkach czy oprawach przez nas stworzonych. Przykładem takiego sterownika cyfrowego może być model WT-SPI.
- Sterowanie cyfrową taśmą LED przy użyciu przycisków dzwonkowych bądź drogi radiowej
Jeśli nie jesteście zwolennikami aplikacji mobilnych i przywykliście do tradycyjnych form sterowania, jakimi są wyłączniki naścienne, to idealną pozycją będzie kontroler do taśm adresowalnych LED SC-L. Posiada on trzy wejścia bez potencjałowe, które są sterowane masą, tak by móc skutecznie podłączyć do niego przyciski dzwonkowe. Każdy z nich odpowiada za inną funkcję jak: zmiana aktualnie wyświetlanego programu, szybkość tego programu czy po prostu załączenie bądź wyłączenie instalacji składającej się z cyfrowej taśmy LED.
Co ważne do sterownika SC-L możemy przypisać pilot radiowy led bądź panel naścienny led, ponieważ posiada on możliwość skorzystania z komunikacji radiowej opartej na częstotliwości 2,4GHz. Zatem nic nie stoi na przeszkodzie, by wykorzystać ściemniacz do żarówek LED 230V, sterownik do taśm wielkokolorowych LED czy wspomniany już kontroler do taśm SPI i mieć dostęp do nich za pomocą jednego wspomnianego już wyżej urządzenia. Oczywiście musi być to produkt tej samej marki. Tego typu sterowanie sprawdzi się raczej w mniej dynamicznych bądź statycznych miejscach (salon, pokój dzienny, szafka pod telewizorem) gdzie ustalamy daną wartość i cieszymy się nią przez jakiś okres czasu np. do skończenia filmu czy przyjęcia.
- Sterowanie cyfrową taśmą LED przy użyciu sieci zewnętrznych (DMX512/ART-NET)
Jeśli szukacie profesjonalnego urządzenia, a waszym celem jest stworzenie instalacji cyfrowej LED opartej o większą strukturę cyfrowych źródeł światła LED, to dobrym pomysłem będzie zastosowanie sterownika cyfrowego LED z zewnętrzną komunikacją. Komunikacja tego typu realizowana jest zazwyczaj przez protokół ART-NET, który do przesyłu danych wykorzystuje przewód komputerowy RJ45-RJ45. Wprowadzone dane do sterownika cyfrowego LED, możemy przesłać poprzez zewnętrzny interfejs służący do tworzenia różnych iluminacji świetlnych. Tak stworzone sceny z kolei możemy wyzwolić na różne sposoby — poprzez sterowniki DMX512, klasycznie z włączników ściennych czy poprzez fizyczny nośnik, jakim jest karta pamięci microSD. Do tego celu idealnie nada się sterownik cyfrowy E-NODE AM-8.3.
Polecam go szczególnie do większych projektów oraz do wykorzystania w celach komercyjnych. Możemy bowiem podłączyć go na stałe do sieci LAN poprzez protokół ART-NET i wpływać stale na jego parametry. Jeśli natomiast zależy Wam, by sterownik cyfrowy był nieco bardziej niezależny, zawsze możemy wykorzystać wejście DMX, do którego podłączyć możemy różnego rodzaju sterowniki DMX512 (np. Konsola DMX512), by mieć zawsze dostęp pod ręką.
Sterowanie oparte na tego typu zasadzie, skierowane jest głównie do celów komercyjnych czy branż rozrywkowych. Sprawdzi się w takich miejscach jak sale weselne, koncertowe, teatry, restauracje itp. Możemy w łatwy sposób wpłynąć na dużą przestrzeń bądź ilość źródeł cyfrowych LED za pomocą kilku kliknięć.
Oczywiście to są tylko przykłady, zachęcam sprawdzić pozostałe pozycje, które znajdziecie w kategorii sterowników do taśm cyfrowych LED.
Najmniejszy sterownik do taśm cyfrowych LED?
Wiem, że wielu z Was lubi majsterkować, by stworzyć coś swojego. Czasem może być to coś, co idealnie odda charakter naszego wnętrza, a czasem po prostu dla samych siebie albo w prezencie dla kogoś, by wyrazić komuś wdzięczność, zwłaszcza w dobie wszelkiego konsumpcjonizmu, gdzie wszystko jest dostępne na kilka kliknięć w myszkę bądź smartfon.
Nie inaczej jest w branży oświetlenia, gdzie producenci profili aluminiowych prześcigają się między sobą, wypuszczając na rynek co raz to więcej skomplikowanych wizualnie profili do LED, nazywając je przy tym profilami architektonicznymi LED. To wszystko otwiera dostęp do bardzo dużej ilości rozwiązań i stymuluje przy okazji naszą wyobraźnię do działania. Dlatego mam dla Was ciekawostkę, w postaci najmniejszego sterownika do taśm LED, jakim jest pixelBox. Czym się wyróżnia ten mały sterowniczek led?
Po pierwsze jest on niezmiernie mały, przez co wykazuję wysoką praktyczność w montażu, gdzie możemy go z powodzeniem wykorzystać do zamieszenia w oprawie cyfrowej LED czy obudowie lampy cyfrowej LED. Po drugie komunikacja pozwalająca na sterowanie z każdego miejsca na świecie. Wystarczy odpowiednio skonfigurować sterownik cyfrowy pixelBox z naszym routerem. Po trzecie integracja z systemem inteligentnego domu przez co, możemy w dalszym ciągu rozwijać nasz dostęp do oświetlenia LED i nie tylko.
Jeśli jesteście zainteresowani pixelBoxem, to polecam zerknąć na produkty naszego rodzimego producenta Blebox, ponieważ dysponują oni całkiem pokaźną ofertą produktową, skierowaną głównie do stworzenia inteligentnego domu, który jest zespolony z jednym wspólnym systemem całego domu i ze wspomnianym już miniaturowym sterownikiem cyfrowym pixelBox.
Jak stworzyć swój program oświetlenia cyfrowego LED?
Dobry gospodarz wie, jak detale wpływają na ogólny wydźwięk imprezy. W tym detalu na pewno zawarty jest nastrój wywołany poprzez odpowiedni dobór oświetlenia LED. Nie bez przyczyny dobre kluby czy eventy muzyczne kładą taki nacisk na tego typu aranżacje świetlne. Zwrócicie uwagę na oświetlenie ambientowe samochodów. Wystarczy, że wciśniemy mocniej gaz, a z delikatnej niebieskiej poświaty, tworzy się pobudzający i intensywniej oddający jasność kolor czerwony. Ma to oczywiście swój cel — ma nas to pobudzić i oddać charakter aktualnej sytuacji, jednym słowem wpłynąć na nas kolorem. Warto więc stworzyć swój własny program, który będzie dopasowany do obecnego wydarzenia.
- Wewnętrze aplikacje przeznaczone do sterowników cyfrowych LED
W zamkniętych aplikacjach fajne je to, że mamy dostęp do gotowych programów dynamicznych, których jest zdecydowanie więcej niż w przypadku zwykłych sterowników PWM dedykowanych dla taśm LED. I tak, 20 czy 30 programów, to żaden problem dla producenta. Wystarczy pobrać aplikacje i przypisać do niej nasz sterownik SPI. Niestety są one wgrane na stałe, ale powinny w zupełności wystarczyć, do cieszenia się urokami cyfrowej taśmy LED.
Niektóre sterowniki cyfrowe takie jak np. WT-SPI, posiadają tryb, który pozwala na tworzenie własnych programów. Miejmy jednak świadomość, że jest to swojego rodzaju "dodatek" do instalacji, ponieważ tworzenie oparte jest o podstawowe parametry. Ambitniejsze projekty, niestety muszą być realizowane poprzez zewnętrzne interfejsy do oświetlenia cyfrowego LED, o których nieco niżej.
Ciekawą alternatywą na świąteczne oświetlenie LED są cyfrowe lampki Twinkly, które posiadają podobną zasadę działania, lecz tam, aplikacja oparta jest na mapowaniu. Odsyłam Was do zawartego tu linku. Tam znajdziecie więcej szczegółów dotyczących oświetlenia Twinkly.
- Zewnętrzne interfejsy dedykowane do sterowników cyfrowych LED.
Względem powyższych aplikacji, są to rozbudowane programy, które są przeznaczone do programowania i odtwarzania dużych grup źródeł światła i nie tylko. Pozwalają one na stworzenie naprawdę niesamowitych iluminacji świetlnych. Zazwyczaj są oparte na licencji, aczkolwiek możemy skorzystać z wersji demonstracyjnych, które ujawniają sporą ilość funkcji. Takim programem może być oprogramowanie Madrix
Bez obaw, na pierwszy rzut oka programy do sterowania oświetleniem scenicznym takie jak Madrix czy Jinx, wyglądają jak panel sterowania reaktorem jadowym RBMK-1500, ale to tylko złudne wrażenie. W rzeczywistości intefejs jest bardzo intuicyjny. Ustalamy daną warstwę ręcznie bądź za pomocą mapowania i wprowadzamy tam odpowiednie wartości odpowiadające na finalny efekt, tj. ilość i długość układów cyfrowych i to, jakie mają mieć wartości i zależności.
W tego typu rozwiązaniu musimy zadbać o odpowiednią komunikację interfejsu z naszym sterownikiem cyfrowym LED. Zazwyczaj jest to protokół ART-NET bądź sieć DMX512 wspierana przez konsole DMX, gdzie aktywnie możemy reagować na zmiany. Istnieją również pasywne formy w postaci fizycznego nośnika pamięci (dla sterownika E-node AM8.3 będzie to karta pamięci microSD) wyzwalanego np. włącznikiem naściennym
Wracając do pierwszego akapitu i zdania z koncertami muzycznymi, jednocześnie kończąc ten artykuł, chciałbym wspomnieć, że to właśnie taki event jak Mayday, wykorzystuje tego typu oprogramowanie do stworzenia tego wspaniałego pokazu laserowego, który niewątpliwie jest numerem jeden w Polsce i nie tylko. Jeśli kojarzycie budynek TME w łodzi, to już się pewnie domyślacie, jaki program był wykorzystany w tym celu.